Terapeuta pedagogiczny to specjalista posiadający wiedzę i umiejętności niezbędne do organizacji i prowadzenia zajęć terapeutycznych dla osób z trudnościami w czytaniu i pisaniu. Jest to osoba wykształcona w dziedzinie psychopedagogiki, która ma za zadanie wspierać uczniów w pokonywaniu przeszkód i osiąganiu sukcesów w sferze edukacyjnej.
Terapeuta pedagogiczny korzysta z metod i technik, które stymulują rozwój funkcji zaburzonych oraz wspomagają funkcje dobrze rozwinięte.
Główne cele terapii pedagogicznej
- Usprawnianie zaburzonych funkcji – wspieranie uczniów w rozwijaniu funkcji, które sprawiają im trudności. Może to dotyczyć funkcji percepcyjno-motorycznych, pamięci, koncentracji uwagi, koordynacji wzrokowo-ruchowej i innych.
- Wspomaganie funkcji dobrze rozwiniętych –wykorzystanie funkcje dobrze rozwinięte u uczniów jako wsparcie dla funkcji zaburzonych lub jako alternatywę dla nich. Na przykład, jeśli uczeń ma trudności z czytaniem, terapeuta pedagogiczny może wykorzystać dobrze rozwiniętą funkcję słuchową do wspomagania rozwoju czytania.
- Wyrównywanie braków w wiedzy i umiejętnościach – pomoc uczniom w nadrobić zaległości w nauce oraz eliminowanie niepowodzeń szkolnych i ich negatywnych skutków emocjonalnych.
- Wzmacnianie motywacji i wiary we własne możliwości –stymulowanie motywacji uczniów do nauki i wzmacnianie wiary we własne możliwości.
Powyższe cele realizuje terapeuta pedagogiczny podczas zajęć korekcyjno- kompensacyjnych.
W ich trakcie stymuluje wszechstronny rozwój dziecka ze szczególnym zwróceniem uwagi ma rozwijanie i usprawnianie funkcji percepcyjno-motorycznych niezbędnych w nauce czytania i pisania, czyli:
- percepcji wzrokowej i słuchowej,
- koordynacji wzrokowo-ruchowej,
- pamięci wzrokowej i słuchowej,
- sprawności ruchowej zarówno w obrębie motoryki małej – sprawności ręki, jak i motoryki dużej,
- grafomotoryki,
- koncentracji uwagi,
- orientacji w przestrzeni.
W zajęciach korekcyjno-kompensacyjnych uczestniczą uczniowie posiadający orzeczenie lub opinię z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej, a także objęci tego typu pomocą na wniosek nauczyciela/wychowawcy lub rodzica.
Terapia pedagogiczna jest procesem długofalowym. Warunkiem osiągnięcia zamierzonych efektów jest systematyczne uczestnictwo ucznia w zajęciach oraz wykonywanie zaleconych ćwiczeń w domu pod kontrolą rodziców. Dlatego bardzo ważna jest współpraca pomiędzy terapeutą a rodzicami ucznia.
Co to jest dysleksja, dysgrafia, dysortografia?
Dysleksja to termin stosowany zwykle w stosunku do osób dorosłych, a przynajmniej nastolatków. W przypadku dzieci poniżej dziesiątego roku życia mówimy raczej o dysleksji rozwojowej. Dysleksja rozwojowa może - choć nie musi - przekształcić się w dysleksję.
Termin dysleksja rozwojowa obejmuje kilka rodzajów zaburzeń:
• Dysleksja - rozumiana jako trudności w czytaniu, przejawiające się zaburzeniami tempa i techniki czytania, jak i stopnia rozumienia treści. Używanie terminu "dysleksja" do określenia kłopotów z czytaniem zwiększa bałagan w terminologii, jednak tak się niezbyt szczęśliwie przyjęło.
• Dysortografia - czyli trudności z opanowaniem poprawnej pisowni. Żeby można było stwierdzić dysortografię trzeba sprawdzić, czy dziecko popełnia błędy ortograficzne mimo dobrej znajomości zasad pisowni. U dzieci popełniających błędy ortograficzne i nie znających zasad pisowni trudno mówić o dysortografii.
• Dysgrafia - czyli niski poziom graficzny pisma (potocznie mówimy, że dziecko brzydko pisze). Litery pisane przez dziecko są koślawe, różnej wielkości i często lądują na niewłaściwej wysokości. Praktycznie wszystkie dzieci zaczynające pisać popełniają tego typu błędy, więc występowanie ich w pierwszym zeszycie nie stanowi podstawy do obaw. Problem pojawia się, gdy błędy utrzymują się mimo upływu czasu.
CO POWINNO ZANIEPOKOIĆ RODZICA?
Jeśli u dziecka występują:
• problemy z orientacją kierunkową (mylenie, gdzie prawo, gdzie lewo),
• nieustalona dominacja jednej strony ciała (dziecko jest oburęczne albo praworęczne, ale przez dziurkę patrzy lewym okiem, nastawia lewe ucho),
• zaburzenia uwagi, pamięci (nie może zapamiętać dni tygodnia, pór roku, nauczyć się wierszyka),
• niesprawność ruchowa, w tym manualna, zwłaszcza u chłopców: kłopoty z zapinaniem guzików, sznurowaniem butów, myciem rąk, jedzeniem za pomocą sztućców, utrzymaniem równowagi, nauką jazdy na rowerze, grą w piłkę lub w klasy,
• “małpi chwyt”, za mocne lub za słabe przyciskanie ołówka,
• nadruchliwość, impulsywność, niezrównoważenie emocjonalne,
• trudności w budowaniu z klocków, układaniu puzzli,
• notoryczne przekręcanie wyrazów i wady wymowy (dziecko sepleni, nie wymawia “r”, jąka się),
• w szkole zapisywanie liter od prawej do lewej lub w odbiciu lustrzanym, zmienianie przedrostków i przyimków, przestawianie głosek, przekręcanie słów.
Przykładowe ćwiczenia dla dzieci dyslektycznych
Warto pamiętać, że objawów dysleksji rozwojowej nie da się całkowicie wyeliminować, ale można je w znacznej mierze zredukować. Nie wystarczy wkuwanie regułek ortograficznych i zaganianie dziecka do jak najczęstszego czytania. Konieczna jest systematyczna praca, prowadzona wytrwale przez długi czas.
1. Ćwiczenia usprawniające analizator wzrokowy
• Wyznaczanie granic wyrazów w tekście napisanym bez przerw, wstawienie znaków interpunkcyjnych w odpowiednich miejscach.
• Gra w scrabble, domino obrazkowe, literowe lub sylabowe.
• Czytanie tekstu napisanego różną czcionką.
2. Ćwiczenia usprawniające analizator słuchowy
• Układanie z podanych słownie wyrazów jak największej ilości nowych wyrazów.
• Zabawa w głuchy telefon.
• Wymyślanie słów, które kończą się na ostatnią sylabę wyrazu podanego wcześniej przez innego ucznia (wyrazowe domino).
3. Ćwiczenia redukujące zaburzenia lateralizacji i orientacji w przestrzeni
• Kreślenie w powietrzu dużych kulistych kształtów obiema rękami.
• Zamalowywanie dużych powierzchni obiema rękami.
• Kreślenie równocześnie obiema rękami określonych wzorów.
4. Ćwiczenia w czytaniu ze zrozumieniem
• Wypełnianie luk w tekście.
• Nadawanie tytułów akapitom przeczytanego tekstu.
• Rozwiązywanie rebusów.
5. Ćwiczenia ortograficzne
• Praca ze słownikiem ortograficznym.
• Krzyżówki ortograficzne.
• Tworzenie wyrazów pokrewnych do wyrazów z trudnością ortograficzną, np. marzec – marcowy.
Terapeuta pedagogiczny: Magdalena Kras
