U większości dzieci występuje obniżona sprawność narządów artykulacyjnych (języka, warg, policzków, podniebienia miękkiego). Konieczne są w tych wypadkach ćwiczenia motoryki narządów mowy .
Ćwiczenia warg:
- Oddalanie od siebie kącików ust – wymawianie „ iii”.
- Zbliżanie do siebie kącików ust – wymawianie „ uuu”
- Naprzemienne wymawianie „ i – u”.
- Cmokanie.
- Parskanie.
- Masaż warg zębami (górnymi dolnej wargi i odwrotnie).
- Wymowa samogłosek w parach: a-i, a-u, i-a, u-o, o-i, u-i, a-o, e-o itp.
- Wysuwanie warg w „ ryjek”, cofanie w „ uśmiech”.
- Wysuwanie warg w przód, następnie przesuwanie warg w prawo, w lewo.
- Wysuwanie warg w przód, następnie krążenie wysuniętymi wargami.
Ćwiczenia języka:
- „ Malowanie podniebienia” czubkiem języka, jama ustna szeroko otwarta.
- Dotykanie językiem do nosa, do brody, w stronę ucha lewego i prawego.
- Oblizywanie dolnej i górnej wargi przy ustach szeroko otwartych / krążenie językiem/.
- Wysuwanie języka w przód i cofanie w głąb jamy ustnej.
- Kląskanie językiem.
- Dotykanie czubkiem języka na zmianę do górnych i dolnych zębów, przy maksymalnym otwarciu ust (żuchwa opuszczona).
- Język lekko wysunięty opiera się na wardze dolnej i przyjmuje na przemian kształt
„łopaty” i „strzałki”.
- Ruchy koliste języka w prawo i w lewo na zewnątrz jamy ustnej.
- Oblizywanie zębów po wewnętrznej i zewnętrznej powierzchni dziąseł pod wargami. Usta zamknięte.
Ćwiczenia policzków:
- Nadymanie policzków.
- Wciąganie policzków.
- Nabieranie powietrza w usta i zatrzymanie w jamie ustnej, krążenie tym powietrzem, powolne wypuszczanie powietrza.
- Nabieranie powietrza w usta, przesuwanie powietrza z jednego policzka do drugiego na zmianę.
